Είστε διαβητικός? Σίγουρα γνωρίζετε ότι ο διαβήτης προκαλεί προβλήματα στη γενική υγεία. Ξέρετε όμως, ότι μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα και στη στοματική κοιλότητα;

Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μια συνήθη παθολογική νόσο που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (υπεργλυκαιμία). Τα κυριότερα συμπτώματα του διαβήτη περιλαμβάνουν πολυδιψία, πολυουρία, πολυφαγία, απώλεια βάρους καθώς και βλάβες σε διάφορα όργανα (καρδιά, αγγεία, νεφροί, κάτω άκρα) καθώς και στην στοματική κοιλότητα. Η εμφάνιση βλαβών εντός του στόματος σχετίζεται με τη μειωμένη άμυνα του οργανισμού έναντι παθογόνων μικροβίων, τη μικροαγγειοπάθεια και τις διαταραχές της στοματικής χλωρίδας λόγω των αυξημένων επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

Κάποιες από τις συνηθέστερες εκδηλώσεις του διαβήτη στην στοματική κοιλότητα είναι η κακοσμία, η αίσθηση καύσου καθώς και η ξηροστομία που οδηγούν σε δυσφορία του ασθενή και αυξημένο τερηδονικό κίνδυνο λόγω της μειωμένης ροής του σάλιου. Παράλληλα συχνά παρατηρούνται προβληματική επούλωση τραυμάτων μετά από εξαγωγές ή χειρουργικές επεμβάσεις καθώς και λοιμώξεις και κυρίως μυκητιάσεις. Η καντιντίαση συναντάται συχνά σε διαβητικούς ασθενείς γιατί ο υπαίτιος μύκητας η Candida Albicans ευημερεί παρουσία αυξημένων επιπέδων γλυκόζης στο σάλιο. Η καντιντίαση δημιουργεί λευκωπές μεμβράνες κυρίως στη γλώσσα και το εσωτερικό των παρειών και κυρίως σε άτομα που φορούν ολικές οδοντοστοιχίες.

Η κυριότερη όμως επιπλοκή του διαβήτη στη στοματική κοιλότητα είναι η περιοδοντική νόσος.  Οι ασθενείς με  περιοδοντίτιδα εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2, ενώ τα άτομα που πάσχουν ταυτόχρονα από περιοδοντίτιδα και διαβήτη έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν σοβαρές επιπλοκές, όπως βλάβες στα μάτια και τους νεφρούς, σε σύγκριση με αυτούς που πάσχουν μόνο από διαβήτη. Δυστυχώς τα δύο αυτά νοσήματα εμφανίζουν αμφίδρομη σχέση, και τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πάρα πολλές έρευνες ώστε να εξακριβωθεί πλήρως η συσχέτιση τους. Η περιοδοντική νόσος είναι μια χρόνια νόσος μικροβιακής αιτιολογίας που προσβάλει τους μαλακούς περιοδοντικούς ιστούς αλλά και το οστό των γνάθων.  Ο σακχαρώδης διαβήτης έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες  που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση της περιοδοντικής νόσου και μάλιστα σε επιταχυνόμενη περιοδοντική καταστροφή. Παράλληλα παίζει καθοριστικό ρόλο στη βαρύτητά της αλλά και στην αποτελεσματικότητα της θεραπείας της με τον βαθμό του γλυκαιμικού ελέγχου και τη διάρκεια του διαβήτη να σχετίζονται άμεσα με τη βαρύτητά της .

Από τη άλλη, η περιοδοντική νόσος λόγω της φλεγμονής που υπάρχει στο στόμα, αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για τον γλυκαιμικό έλεγχο, με αποτέλεσμα να δυσκολεύει τη ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα. Έτσι ο αρρύθμιστος διαβήτης μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση περιοδοντίτιδας, η οποία ταυτόχρονα καθιστά δύσκολη τη ρύθμισή του σακχάρου διότι η χρόνια φλεγμονή αυξάνει την αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη. Υπολογίζεται ότι όταν τίθεται η διάγνωση του διαβήτη, τουλάχιστον ένας στους πέντε πάσχοντες από διαβήτη τύπου 2 παρουσιάζουν σοβαρή περιοδοντική νόσο και ότι το ένα στα πέντε περιστατικά απώλειας δοντιών σχετίζεται με το αυξημένο σάκχαρο. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ασθενείς με μη ρυθμισμένο διαβήτη που ακολουθούν θεραπεία περιοδοντίτιδας, πετυχαίνουν πτώση της τιμής της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης σε χρονικό διάστημα από 3 έως 6 μήνες μετά την επιτυχή θεραπεία και το κυριότερο εμποδίζουν την εμφάνιση νέων προβλημάτων στη στοματική τους κοιλότητα. Τα πλεονεκτήματα της θεραπείας της περιοδοντίτιδας είναι ότι αναχαιτίζει τη νόσο του περιοδοντίου, σταθεροποιεί το φατνιακό οστό και επιμηκύνει την παραμονή των δοντιών στο στόμα.

Η καλή στοματική υγεία δεν εξασφαλίζει μόνο ένα όμορφο και υγιές χαμόγελο, αλλά στην περίπτωση διαβητικών ασθενών είναι απαραίτητη για την διατήρηση της γενικής υγείας του ασθενούς. Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η προληπτική οδοντιατρική που περιλαμβάνει οδηγίες στοματικής υγιεινής και σχολαστική εφαρμογή σε καθημερινή βάση, τακτικούς επανελέγχους και περιοδοντική θεραπεία όπου είναι απαραίτητη καθώς αποκατάσταση των βλαβών όταν βρίσκονται σε αρχικά στάδια.

Αλίκη Χατζογιάννη¹,

DDS, MSc Ειδ. στην Περιοδοντολογία, Εμφυτεύματα & Παθολογία Στόματος

Επιστημονικός Διευθυντής Οδοντιατρικής Κλινικής «ΑΛΙΚΗ ΧΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗ Dental Clinic» 

Εμμανουέλα Μακρυγιαννάκη²

MSc Conservative Dentistry ,University College London

Επιστημονικός Συνεργάτης Οδοντιατρικής Κλινικής «ΑΛΙΚΗ ΧΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗ Dental Clinic»